Eski Van’ın Orta Kapı Mahallesi’nde bulunan Kaya Çelebi Camisi, vakfiyesinden öğrenildiğine göre Kaya Çelebizade Koçi Bey tarafından 1660 tarihinde yapımına başlanmış, Koçi Bey’in öldürülmesi üzerine de Cem Dedemoğlu Mehmet Bey tarafından 1662’de tamamlanmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1993 yılında restore edilmiştir.
Cami iki renkli kesme taştan kare planlı olarak yapılmıştır. Üzeri tromplu bir kubbe ile örtülmüştür. Kuzeyinde beş bölüm halinde son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yerinden ibadet mekânına giriş kapısı ve yanındaki pencereler bitkisel ve geometrik motiflerle bezelidir.
İbadet mekânı değişik formlarda pencerelerle aydınlatılmıştır. Giriş ekseninde bulunan mihrap kalker taşından yapılmış ve mukarnaslı bir bordürle çevrelenmiştir. Mukarnaslı olarak sonuçlanan mihrap geometrik ve bitkisel bezemelidir.
Caminin kuzeybatı köşesindeki minaresi kare kaide üzerinde tek şerefeli ve silindirik gövdelidir. Bu yapı Eski Van’da ibadete açık olan tek camidir.
Kenthaber Kültür Kurulu