Çöreğibüyük Cami
Tokat ili Niksar ilçe merkezinin doğusunda bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi bilinmemektedir. Giriş portaline dayanılarak caminin XIV. yüzyılda yapıldığı ileri sürülmüştür. Yapımından sonra uzun süre dergâh olarak kullanılmıştır. 1939 ve 1942 depremlerinde tamamen yıkılmış yalnızca portal kısmı ayakta kalabilmiştir. Yıkılan bölümler 1957 yılında restore edilmiştir.
Günümüze gelemeyen kitabenin yerinde ön ayaklarını kıvırarak oturmuş, başını geriye çevirmiş bir geyik figürü işlenmiştir.
Niksar’daki planı bilinen ilk zaviye olmasıyla da önem kazanan bu yapı ortada bir avlu olmak üzere üç eyvan ve köşe odalarından meydana gelmiştir. Bu plan şekli Gazneli Karahanlı ve Büyük Selçuklu devirlerinden beri uygulanan bir yapı tipidir. Giriş portali beden duvarı boyunca yükselmektedir. Portalin üç yanını kuşatan dört bordürlü palmet motifli bir kuşak çevirmektedir. Bundan sonraki giriş geçmeli taşlarla örülmüş basık kemerlidir. Kemerlerin köşelerine birer tane altı köşeli yıldızlar yerleştirilmiştir.
Bugünkü cami, dikdörtgen planlı olup, üzeri ahşap bir çatı ile örtülmüştür. Mihrap yuvarlak bir niş şeklindedir. Barok üslupta motiflerle bezenmiştir. Yanındaki minaresi kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir. Cami günümüzde ibadete açıktır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraf, www.niksar.bel.tr adresinden alınmıştır.
