Sabuncakis Köşkü

İstanbul Adalar ilçesi, Büyükada Maden, Yılmaz Türk Caddesi’nde bulunan bu köşk Sultan II. Abdülhamit (1876–1909) dönemi zenginlerinden Yorgi Sabuncakis Efendi tarafından 1904 yılında yaptırılmıştır. Köşkün tasarımını Atina Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Fotiadis, yapımını da Simon Kalfa üstlenmiştir.

Köşk bodrum ve iki kattan meydana gelmiştir. Kâgir köşkün tasarımında Eski Yunan mimarisinin Neo-Klasik üslubu yansıtılmıştır. Köşk üzerinde Masonluk simgeleri bulunmaktadır. Başlangıçta bu köşkün Mason locası şeklinde düşünüldüğü sanılmaktadır. Arazi eğiminden ötürü köşkün ana girişi üst kattadır. Buraya caddeden bir köprü ile ulaşılmaktadır.

Köşkün cephesinin ortasına ileriye doğru taşkın Klasik Yunan mabedi görünümü verilmiştir. Köprünün bitimindeki terasa korint başlıklı iki kare kesitli paye ve iki sütun yerleştirilmiş, bunların üzeri de bir arşitrav ve üçgen alınlıkla sona erdirilmiştir. Üçgen alınlığın iki yan ve tepe noktasına da akroterler yerleştirilmiştir. Köşkün batı cephesindeki teras yanlara doğru balkonlarla uzatılmış ve bunlar kare kesitli payeler üzerine oturtulmuştur. Kat araları silmelerle üç kesime ayrılmış, köşelerine de korint başlıklı plasterler yerleştirilmiştir. Saçak silmesi damlalık frizi ve yumurta frizi ile çevrelenmiştir. Ayrıca dikdörtgen söveli kapı ve pencerelerin üzerlerine de basık kemerli alınlıklar oturtulmuştur.

Köşkün birinci katında girişin ekseni boyunca dikdörtgen planlı bir salon bulunmaktadır. Bu salonun ortasına da sekizgen prizma şeklindeki kasnağın taşıdığı ahşap bir kubbe yerleştirilmiştir. Bu kubbe içerisinde yönleri işaret eden yazılar ve kırlangıç resimleri bulunmaktadır. Kubbe kasnağında eski Mısır, Hint, Asur, Yunan-Roma mitolojisinden esinlenilmiş resimler görülmektedir. Ne var ki bu tonozlu kubbe 1971 yılında yanmıştır.

Kenthaber Kültür Kurulu