Surp Haç Kilisesi
Üsküdar Selamsız'da, Kozanoğlu (eski adı Papaz Abraham) sokağındadır. Balatlı Abraham adlı bir rahip 1676'da buraya ahşap bir kilise yaptırdığı içerideki kitabelerden birinde yazılıdır. Mezarı kilisenin avlusundadır.
Kilise 1727'de Patrik Hovhannes zamanında tamir görmüş ve genişletilmiş olup 1797'de yanına bir de okul açılmıştır. 1808'de bir onarım geçiren bina Patrik III. Garabed zamanında Hassa Mimarı Hovhannes Serveryan tarafından hazırlanan projesi doğrultusunda yeni baştan bugünkü halinde yapılır ve 22 Eylül 1830'da takdis edilerek ibadete açılır. 1882'de çatısı onarılırken yanına bir de kesme taştan kat aralarında pencereler açılmış çan kulesi inşa edilmiştir. Kilisenin 1710 tarihinde kurulmuş olan Miatzal isimli korosu Ermeni cemaati için çok önemlidir ve eneski ermeni korosu olarak halen aynı isimle hizmet vermektedir.
Muntazam kesme taştan inşa edilmiş olup tonoz kubbe ile örtülüdür. Apsis’in ortasındaki sunak 1842'de Hassa Mimarı Hovhannes Aznavuryan tarafından kiliseye hediye olarak yaptırılmıştır. Bu sunağın arka tarafında tören elbiselerinin bulunduğu oda vardır. Bu sunağın çevresinde İsa ve oniki havari’nin Saray ressamı Umed Beyzad tarafından yapılmış resimleri vardır. Sunak kemerinde “Kutsal Haç’ının gölgesinde bizleri koru” yazılıdır. Avlusundaki büyük sarnıç 1831 de Pişmişyan tarafından yaptırıldığı mermer kuyu bileziğinde yazılıdır.
Kenthaber Kültür Kurulu
