Mersin Sivil Mimari Örnekleri

Mersin sivil mimari örnekleri Çukurova coğrafyasının kültürü ve ikliminden etkilenerek meydana gelmiştir. Bu arada göçebe kültürü ile Osmanlı ve Mısır mimari özellikleri de burada görülmektedir. Günümüze yeni yapılanma nedeniyle büyük ölçüde azalan Mersin evlerinde zemin katlar yuvarlak geniş kemerli ve az pencereli kalın duvarlardan meydana gelmiştir. Yapıların kalın duvarlı oluşu daha çok iklimden kaynaklanmaktadır. Cepheler cumba ve saçaklarla hareketlendirilmiş ve bunda da Osmanlı mimarisinin büyük etkisi olmuştur.

XIX.yüzyıldan sonra batı mimarisi Mersin yöresinde yaygınlaşmışsa da Mısır yapı sanatının özellikleri de korunmuştur. Günümüze yozlaşmadan en iyi şekilde gelebilen örnekler Tarsus’ta görülmektedir.

Tarsus evleri sokakların kenarlarına sıra halinde dizilmiş olup, önlerinde avlu ve bahçe duvarları bulunmamaktadır. Bu evlerde taş mimari egemen olup, alt katlar demir parmaklıklı, ahşap kanatlı ve dekoratif şekilli pencerelerle dışarıya açılmıştır. Evlerin ikinci katları Avrupa üslubunda çıkmalarla dışarıya açılmıştır. Buralarda dikdörtgen taş söveli, kepenkli pencereler sıra halinde dizilmiştir.

Tarsus evlerinde bezemeye özen gösterilmiştir. Özellikle kapı kemerleri, kemer altlarındaki boşluklar, demir parmaklıklar ve ahşap kanatlar üzerinde çeşitli bezeme unsurları ile karşılaşılmaktadır. Kapı tokmakları ise maden işçiliğinin dekoratif şekillerinin en güzel örneklerini ortaya koymaktadır. Evlerin içerisindeki tavanlar, yüklükler, merdiven korkulukları ahşap, geometrik şekillerle bezelidir. Evlerin bazılarında da kalem işi nakışlar da görülmektedir. Genellikle evlerin üstleri çatılarla örtülmüş ve dışarıya taşırılan çatıların altındaki çıkmalara da özen gösterilmiştir.

Mersin yöresindeki sivil mimari örneklerden görüldüğü kadarı ile yuvarlak kemerli bir kapıdan giriş holüne geçilmektedir. Evler genellikle iki veya üç katlıdır. Zemin katlarda cepheye bakan bir veya iki odanın açıldığı bir hol, arkasında mutfak ve kilerler bulunmaktadır. Girişin karşısındaki merdivenle çıkılan ikinci ve üçüncü katlar günlük yaşamın geçtiği odalardan oluşmuştur. Bu odalar bir sofa etrafında sıralanmıştır. Bu odaların içerisinde de yüklüklere, dolaplara yer verilmiştir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.tarsus.bel.tr adresinden alınmıştır.