Bargylia (Andanos-Gök Asar)

Barglıa, Bodrum yarımadasının kuzeyinde, Güllük körfezinin güneyinde evvelce Iasos körfezine açılan fakat bugün dolmuş olan dar ve derin bir koy’un (Varvil ) oluşturduğu küçük bir yarımadadaki tepecik üzerindedir.

Barglia sözcüğü, Prof. Bilge Umar’a göre M.Ö. 2000 de Luwi veya M.Ö. 1000’de Karia dilinden gelmiş “yüksekteki yer” anlamındadır, Byzantion’lu Stephanos, Bargylia’nın eski isminin “Andanos” olduğunu yazmaktadır. Ancak bu ismin Hellen dilinde bir anlamı bulunmamaktadır. Antik çağlarda kent isimleri veya o kentin kahramanları mitolojik öykülerle bağlantılıdır. Buna göre Bellerophon’un, kanatlı atının attığı bir çifte ile yakın arkadaşı Barglos ölmüştür. Buna çok üzülen Bellarophon’da arkadaşının anısına bu kenti kurmuştur. Bu nedenle de Bargylia sikkeleri üzerinde Pegasus tasvirlerine yer verilmiştir.

Kentin ismine ilk kez M.Ö. V.yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliğine ödenen vergi listelerinde rastlanmıştır. Büyük İskender’in Karia’yı ele geçirmesinden sonra kenti üs olarak kullanmıştır. M.Ö. III.yüzyıldan sonra kent büyük gelişim göstermiştir. Bu dönemde kentin Artemis Kindyas tapınağına sahip olduğunu Strabon’dan öğreniyoruz. Hellenistik çağda da isminden söz ettirmiş, Pergamon krallığının donanması da limanından yararlanmıştır. Bargylia, Apameia barışından sonra Rodos’un egemenliğine girmişse de kısa bir süre sonra Roma’dan yana olmuştur. Bu dönemde kent sikke bastırmıştır. Hıristiyanlık devrinde ise bir piskoposluk merkezi konumundadır.

Bargylia’da bilimsel bir kazı yapılmamıştır. Bu nedenle de kentle ilgili bilgilerimiz oldukça kısıtlıdır. Günümüze İlk Çağ surlarından bazı parçalar,mabet temelleri,kabartmalı bir sunak,tiyatro kalıntıları,küçük bir odeon,stoa kalıntısı,Roma çağı su kemerleri,Bizans dönemi sur’u ve nekropol’e ait bazı parçalar gelebilmiştir.
Burada Arthemis Kindyas’ın çok saygı gördüğü adına yapıldığı yazılan mabetten anlıyoruz. Alçak bir tepeciğin kuzeyindeki kalıntılarda Roma izleri açıkça görülmektedir. Kabartmalı sunak üzerinde uzun elbiseli,elinde okuyla Arthemis Kindysos, Lir çalan Apollon ve uzun pelerinle bir erkek tasvir edilmiştir. Büyük bir olasılıkla bu erkek kente adını veren Bargylos’dur.

Tiyatronun güney duvar parçaları günümüze ulaşabilmiştir, Cavea’nın parçaları ise yerlerinden sökülerek başka yerlerde kullanılmıştır. Sir Charles Newton burasını gezerken Odeon’un oturma sıralarını görmüşse de günümüzde bunlardan da hiçbir iz kalmamıştır.