Geçenlerde Hürriyet Gazetesinin spor sayfasında bir haber ve fotoğraf dikkatimi çekti.’Dolmabahçe Sarayı’nın mimarisiyle yeniden inşa edilecek İnönü Stadı,Türkiye’nin Wembley’i oluyor ‘ muş.Ve devam ediyor.’Stat kapasitesi 55 bin kişiye çıkacak;2012 adaylığımız için büyük bir koz olacak;takımlar stada yatlarla gelecek;kırmızı halıdan yürüyecekler;tribünler sahaya yaklaşacak ve daha dik konuma getirilecek (yani koşu pistini de kaldırıyorlar) ;kapalı tribünler arkasındaki yollar da tribüne katılacak ve yollar tünele alınacak ‘ mış.Ve de ertesi günkü aynı gazetede ‘Bu proje gururumuz olur’ manşeti…

Sanat kültürü düzeyimizin bu derekeye düşmesi ,ister istemez bende büyük bir karamsarlık yarattı.Acaba bu kentte dileyen her istediğini yıkıp dilediği gibi yapmaya devam edecek mi?

Yıllar boyu,kentlerimizi yıkıp yeniden yapıyoruz.Artık Sivas’ın,Kayseri’nin,Konya’nın,

… kendine özgü mimari özellikleri kalmadı.Bütün kentlerdeki apartmanlar birbirlerine

benzedi.Bu yıkıp yapma hastalığı,sadece halkımıza özgü değil.Resmi kurumlar da,özel sektör

de bu alışkanlıklarından vaz geçemiyorlar.Doğal olarak bu kervana spor kulüpleri de katılıyor.

Habere göre,yolları kaldıracaklar;tünele alacaklar.Taksim’den inerken zevkle seyrettiğimiz Dolmabahçe Camisi ve arkasındaki Boğaz peyzajından bizi yoksun bırakacaklar.Bölge topoğrafyasını bozacaklar.Bölgeye daha fazla insan yığacaklar.Rıhtıma yatlar getirecekler;rıhtımla stad arasını kırmızı halılarla birleştirecekler.Stadın arkasındaki yeşil alanda geçici inşaat ruhsatı ile yapıp,sonuçta temelli kalacak kafeler,restoranlar,çarşılar,sinemalar,…yapacaklar.Velhasıl bölgeyi işgal edecek ve BJK Cumhuriyeti’ni kuracaklar.

Zaten,Fenerbahçe Stadından özenerek açık tribün üzerine yaptıkları çelik konstrüksiyon saçaklarla çevreyi bozmaya başlamışlar,stadın halen sağ olan bir mimarını da hiç dikkate almamışlardı.

Tribünleri yaklaştırarak stadı sadece futbol stadı haline getirecekler.Yani spor kulüplerimiz rant hesabı ile futboldan başka sporlara önem vermemeyi sürdürecekler.Ama bizler o statta atletizm yarışmalarını da seyretmek istiyoruz.Çünkü spor,sadece futbol değildir.Her halde bir gün gelir,Türkiye’de diğer sporlar da önem kazanır.

Bu stadın bir özelliği de,kent içindeki konumu ve asil mimarisi ile Türkiye Cumhuriyeti’nin bir kültür değeri olmasıdır.Tüm sporlara cevap vermesi yanında,resmi geçitlerin yapıldığı,

gençlik ve spor bayramlarının kutlandığı bir prestij stadıdır.Bu nedenle emaneten sahiplendiğiniz stadı yıkamaz ve bozamazsınız.Deniz yönündeki iki kuleyi koruyarak Anıtlar Kurulu’ nu tatmin edemezsiniz.Fenerbahçe stadı,futbol stadı olarak yenilendi ama o stat zaten bir prestij stadı değildi.

Stat,İstanbul’un Wembley’i olacakmış.Her halde mimar Norman Foster’ın projesinden esinlenerek böyle konuşuyorlar.Ama Dolmabahçe yöresinin kent içindeki konumunun,Londra’daki stadın çevre konumu ile aynı olmadığını düşünmüyorlar.

Stada daha fazla seyirci alıp çevre kapasitesinin üzerine çıkamazsınız.Daha büyük bir stat gerekiyorsa,Galatasaray Kulübü’nün yaptığı gibi kent çevresinde kolay ulaşılabilecek,metro ağından faydalanabilecek geniş bir Hazine arsası bulur,tahsisini yaptırır,futbol stadınızı yapabilirsiniz.Yapacağınız yeni ve modern stat,buraya yapacağınız masrafa göre daha rantabl olur ve size daha çok şey kazandırır.

Stadın Dolmabahçe Sarayı’nın mimarisi ile yeniden yapılanacağını hiç anlamış değilim.Dolmabahçe Sarayı ,doğaldır ki bir tarih ve kültür değerimizdir.İçinde 6 padişah oturmuş,bir çok olaylar yaşanmış,Atatürk’ün devrim toplantılarına tanıklık etmiş ve onun vefat ettiği odayı da içeren bir müzedir.Saray,Osmanlı’nın son dönemlerinde yapılmış,

hesapsız paralar harcanmış,şatafatlı ve zengin bir yapıdır.Ama XIX ‘uncu yüzyıl Avrupa’sının

seçmeci mimari dönemini yansıtan karmaşık stiller yumağı bir yapıdır.Üzerine neyi varsa takmış takıştırmış bir Madama gibidir.Bu binalardan Avrupa’da çok vardır.Bizde örnekleri olmadığı için herkese beyenerek gösterdiğimiz,ama Avrupalıyı hiç etkilemeyen bir saraydır.Güzel olan yanı,yerine uyum sağlamış bir sahil-saray olmasıdır.

Bu devirde hâlâ daha bu sarayı taklit etmek demek, çağdaş kültür ve sanattan nasibimizi alamamışız demek oluyor.

Stadın,sarayla komşuluğu dışında ne ilgisi olabilir?Osmanlı’nın son dönemindeki saray mimarisini stat mimarisinde taklit etmek,cephelerinde tiyatro dekoru yapar gibi dekorlar yaptırmak,üzerinize

emanetçiden aldığınız smokini ,bir terzi bulup istanbuline çevirtmek gibi bir gariplik olmuyor mu?O zaman Cumhuriyetimizin bu kültür değerinin ‘İnönü Stadı’ olan adını da ‘ Sultan Hamit Stadı ‘ yapın olsun bitsin. 

Bakalım bu işin sonu neye varacak?Mimarlığı ilgilendiren diğer konularda olduğu gibi,bu konuda da tek güvencemiz ‘Mimarlar Odası’ ….