İstanbul Yerel Yönetimine İmar Önerileri

 
Yerel seçimlerin sonuçlanmasından önce yazdığım ‘İmar Planları ile Gerçekleştirilen Kent Yağması’ yazımda imar planı düzenleme ve mevcut planlar üzerinde yapılan değişikliklerle bazı kişiler lehine rant yaratıldığını; bu soygun düzeninin son bulması gerektiğini ifade etmiştim. Yine ‘İstanbul Yerel Yönetiminden Beklentilerimiz’ yazımda, seçilecek yeni yönetimin, nâzım ve imar planları ve de ulaşım master planlarının sivil toplum örgütleri işbirliği ile kamu yararı gözetilerek yeni baştan düzenlenmesi; depreme karşı önlemlerin alınması; yeni göçlerle oluşabilecek yeni gecekondu bölgelerine meydan vermeyecek düzenlemeler yapılması gerektiği üzerinde durmuştum. Olası deprem zayiatını önlemek ve kentin daha fazla genişlemesinin önüne geçmek üzere kentleşmiş eski gecekondu bölgelerindeki sağlıksız yerleşim ve varoşların tümden yıkılarak, yapılacak modern yerleşim planlarında nüfus yoğunluğunu arttıracak bol yeşil alanlı gökdelen inşaatlarına olanak verilmesine, çevre bölgelerde arsa arayan girişimci müteahhitlerin bu bölgelere rağbetlerinin sağlanmasına dikkat çekmiştim.

Seçimler sonuçlandığına ve de eski Başkan yerinde kaldığına göre imar konularındaki beklentilerimizi biraz daha ayrıntılı duruma getirmek ve öneri olarak sunmak istiyorum:

• Bu güne kadarki imar icraatının gözden geçirilerek yapılan hataların tespit ve olabildiğince düzeltilmesi ile tekrarına meydan verilmemesi.
• Kent kimliğinin ve planlama ilkelerinin belirlenmesi.
• Planlama çalışmalarının hükümet vesayetinden kurtarılması.
• Hizmet ve inşaat ihalelerinde tarafsız davranılması; işlerin yandaşlara değil, işin ehline verilmesi.
• Çarpık kentleşme sonunda af yasaları çıkarılmasına olanak tanınmaması.
• Kırsal kesimden göç etmiş yeni kentlilere ve çocuklarına kentlilik bilinci veren, eğitim amaçlı toplantılar yapılması.
• Planlama ve önemli yapılaşmaların kentlinin bilgisine ve oyuna sunulması.
• Parsellere ait imar durumlarının internet ortamında izlenebilmesi.
• Cadde ve yollarda engellilere rahat kullanım olanakları sağlanması ile trotuar bordürlerinin normal ölçülere indirilmesi.
• İstanbul’un otantik özelliğini yansıtan bölgelerin korunması; Cadde genişletmek, kavşak yapma gerekçeleri ile istimlâklere gidilmemesi.
• Eski eserlerin korumaya alınması ve restore edilmesi. Eserin yaşayabilmesi için yeni işlev verilmesi.
• Sur içi, tarihi yarımadada yapılacak yeni inşaat projelerinin, plan ve yönetmeliğe uysalar dahî, konularında uzman mimar, arkeolog, tarihçilerden oluşturulacak bilim ve sanat kurulunun onayı olmadan hiçbir binaya yapı ruhsatı verilmemesi.
• İstanbul’un diğer bölgelerinde kenti gün be gün çirkinleştiren projelere DUR denilmesi. Yine uzmanlardan oluşacak estetik kurulun onayı olmadan hiçbir binaya yapı ruhsatı verilmemesi.
• Cephelerinde geçmişi taklit eden, tiyatro dekoru gibi yapılara yer verilmemesi.
• Sur-i Sultani içinde kalan, Marmaray projesi ile yeraltına alınan demiryolu arazisi ve diğer bina ve tesislerin Topkapı Sarayı yönetimine devredilmesi.
• Sur içindeki arkeolojik SİT alanlarına oto trafiğinin sokulmaması. Yaya ve bisiklet yolları yapılması. Özel araçların belli yerlerde otopark bulabilmesi ve yola metro veya tramvayla devam edilebilmesi.
• Yaya gezilecek turizm turlarında güzergâhı belirleyen oklar ve yabancı dilde levhalarla turiste yön verilmesi. Yer yer dinlenme olanakları sunulması.
• Tekfur Sarayı’nın restore edilerek iç mekânına yerleştirilecek cam yapı içinde Bizans Müzesi kurulması. Ayasofya depolarında çürüyen 350’yi aşkın ikona vardır. Bunları gün ışığına çıkarmak ve teşhir etmekle Ortodoks dünyasından gelecek turist sayısını düşünebiliyor musunuz?
• Kent meydanlarında yeni düzenleme yapılması. Araç ve yaya trafiğinin ayrılarak yayalara yaşam olanakları yaratılması.
• Sultanahmet’te Bizans Hipodromu’nun orijinali gibi Marmara’ya açılımını sağlamak üzere Sphendon üzerine kurulu Marmara Üniversitesi ve Sanat Okulu yapılarının yıktırılması; Sphendon’un restorasyonu ile galerilerinin gezilir duruma getirilmesi.
• Beyazıt Meydan ve çevresi ile Süleymaniye semtinde üniversite ve öğrenci kartiyesi oluşturulması. Cami, Kütüphane, Sahaflar ve Küllük kahvesinin çevrelediği meydanın yeniden düzenlenmesi. Süleymaniye konaklarında dış cepheyi aynen bırakarak iç hacimde kat kat bölünmüş apartman daireleri yapmadan, her bir yapının orijinal halleri ile restore edilmesi. Yakılmış konaklardan boşalan arsalara yine orijinal yapıları gibi konaklar yapılması. Binaların öğrenci yurdu olarak kullanılması; zemin katlarında dükkân ve kafeler tertiplenmesi. Ara yolların oto trafiğine kapatılması.
• Aksaray Meydanı’nın Valide Camii’ni örten çirkin alt-üst geçit ve köprülerden kurtarılması.
• Eminönü Meydanı’nın şehirlerarası karayolu görünümünden kurtarılması. Kente yakışır bir meydan düzenlenmesi.
• Sirkeci Garının önünün açılarak meydan yapılması; çirkin benzin istasyonunun kaldırılması.
• Taksim Meydanı’nın trafik keşmekeşinden arındırılması. AKM’yi meydan kotundan aşağı bırakan yolların kotunu indirip meydanın düz duruma getirilmesi.
• Galataport projesinden vazgeçilmesi. Bu alanın halka açılması; resim-heykel galerileri, açık hava müzesi, amfi, kafe ve park olarak değerlendirilmesi.
• Galata rıhtımından yapılan iç ve dış gemi seferlerinin İstanbullunun anılarında yeri vardır. Tarihi özellik kazanmış Yolcu Salonu ve Liman Lokantasının korunması; bir adet kurvaziyer turist gemisinin bu rıhtıma yanaşabilmesi; Zeytinburnu, Ataköy ve Haydarpaşa’da yapılacak liman ve turizm tesislerinin diğer kurvaziyer ve yolcu gemilerine hizmet etmesi.
• İnönü Stadı’nı 70 bin kişi kapasiteye çıkarmaktan vazgeçilmesi. Trafiği kilitlemeye hakkınız yok. Bu stat, ilâve yapıları temizlenerek orijinal durumuna getirilmeli, atletizm kulvarları yeniden açılmalı, 19 Mayıs törenleri ve diğer etkinlikler burada yapılmalı, alan stadı olmayan ikinci lig ve de amatör spor kulüplerine açılmalıdır. BJK için, metro ile ulaşılabilecek bir Hazine arazisi sembolik bir bedelle tahsis edilir, yeni bir imar planı ile stat ve diğer spor tesisleri yapıldığı gibi, artan alanların da değerlendirilmesi ve müteahhide kat karşılığı sisteminde verilmesiyle finans sorunu da karşılanmış olur. Galatasaray’a yapıldığı gibi BJK’ya da hiç kimsenin söyleyecek lâfı olamaz.
• Tepebaşı’ndaki ucube TRT binası hâlâ yıktırılamadı. İnan Kıraç’ın girişimi ile ünlü mimar Frank Gehry’ye yaptırılan müze projesi ile müze hacmi içinde ihya edilecek eski Dram Tiyatrosu’nun gerçekleşebilmesi için ne gerekiyorsa yapılması. İstanbul sadece yapıyı görmek isteyen turistle dolup taşacaktır.
• 2010 İstanbul Kültür Başkenti etkinliklerine yetiştirilmesi ön görülen AKM binasına henüz bir çivi bile çakılmadı. İnşaatı savsaklayanlar binayı yıkmak isteyenler mi acaba?
• İstanbul’a dünya çapında modern bir konser salonu inşa etmek üzere uluslar arası mimarlık yarışması açılması.
• Ağaçlandırma işinde palmiye, hurma gibi kente ve bölgeye yabancı ağaçlar yerine bu iklime ve toprağa uygun manolya, erguvan, servi, çınar, atkestanesi, ıhlamur gibi ağaçların dikilmesinin teşvik edilmesi.
• Kuzey yönündeki yeşil kuşağın tahribine son verilmesi.
• Su toplanma havzalarının titizlikle korunması.
• Kenti kuzey yönüne yayacak üçüncü köprü inşasının olumlu ve olumsuz yanlarının bilimsel metotla incelenmesi. Yük taşımacılığı yapan kamyon ve TIR’ları Trakya ve Anadolu yakalarında belirli noktalardan Marmaray trenlerine yükleyerek ve indirerek kenti kat etmelerinin önüne geçilebileceğinin hükümet nezdinde dile getirilmesi.
• Özel otolara hizmet edecek alt-üst geçitlerden ve ‘7 tepeye 7 tünel’ sloganı ile yapılan inşaatlardan vazgeçilmesi; ödeneklerin metro inşaatlarına aktarılması.
• Metrobüs, metro ağının gelişmesine kadar geçici bir çözüm olsa gerek. Ancak, bu da yeterli bilimsel ve teknik araştırma yapılmadan acele alınan kararlardan biri oldu. Yollara harcanan para ve İstanbul topoğrafyasına uymayan fâhiş bedelli otobüsler yerine hafif raylı sistem tercih edilebilirdi. Bunun yanında Levent metro durağı ile Üsküdar Marmaray durağı arasında Boğaz’ın altından geçirilebilecek metro hattı, köprü trafiğini rahatlatan çözüm olacaktı. (Boğaziçi Üniversitesi, Prof. Dr. Semih Tezcan etüdü.)
• Bu liste daha çok uzar gider. Sizler de katkıda bulunabilirsiniz.
• Sayın Başkan! Siz de bir mimarsınız. Olumsuz gelişmelerin tümünün de farkında olmalısınız. Birçok konuyu üst makamlara iletebilecek siyasi gücünüz de var. Çalışmalarınızda kamuoyu ve sivil toplum örgütleri ile daha fazla ilgi kurun. İstanbul bu dönemde sizden müspet hizmetler bekliyor.


yerguvenc@gmail.com