Alaüddevle (Ali Dola) Camisi
Gaziantep Uzun Çarşı Mahallesi’nde, Eski Saray Caddesi üzerinde bulunan, halk arasında Ali Dola Camisi denilen bu camiyi Dulkadiroğlu Beyliğinin son beyi olan Alaüddevle yaptırmıştır. Caminin kitabesi günümüze gelmediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber Alaüddevle’nin 1515’te öldüğü dikkate alınırsa caminin de XVI.yüzyılın başlarında yapıldığı anlaşılmaktadır. Cami 1901 yılında ön cephesi siyah ve beyaz taşlardan olmak üzere tek kubbeli olarak Mimar Armenek ve Kirkor ustabaşı tarafından yeniden yapılmıştır. Yalnızca minaresi orijinalliğini korumuştur.
Kare planlı caminin üzeri tek kubbe ile örtülmüştür. Bezeme yönünden oldukça zengin olan bu yapının cephesi siyah ve beyaz taş dizileri ile hareketlendirilmiştir. Ayrıca pencere çerçevelerinde de yine siyah ve beyaz taşlardan bezemeler görülmektedir. Caminin oldukça yüksek ve sivri kemerli giriş kapısı yapıldığı dönemin özelliklerinden olan Ampir üslubunu yansıtmaktadır.
Mihrap üçgen alınlık içerisinde olup bu yönü ile Osmanlı camilerinden ayrılmaktadır. Ermeni kiliselerinde görülen bu üslubun burada uygulanışı, camiyi 1901 yılında yapan Ermeni olan mimarından kaynaklandığı sanılmaktadır. Bunun yanı sıra Hıristiyan sanatında görülen kemer içerisindeki küçük sütunlu pencere ve onların üzerinde yer alan yuvarlak pencere sistemi de aynı nedenle uygulanmıştır.
Mihrap içerisinde Barok üslubu yansıtan motifler bulunmaktadır. Çoğunlukla bunlar çiçek ve altıgen bezemelerdir.
Caminin kare kaideli silindirik gövdeli minaresi Memluklu mimarisini yansıtmaktadır. Minarenin şerefe korkulukları sağır nişlerle hareketlendirilmiş, şerefenin altı da mukarnas dolgu ile bezenmiştir.
Kenthaber Kültür Kurulu
