Unkapanı (Atatürk) Köprüsü

XIX. yüzyılın sonlarında Haliç’te bulunan köprülerin değiştirilmesi gündeme gelmiş ve Osmanlı tersanelerinin olanakları el vermeyince burada demir bir köprü yapılması düşüncesi ön plana çıkmıştır. Bu konuda yabancı şirketler konuya yaklaşmışlardır. “Forges and Chantiers de la Mediterranee” isimli bir Fransız şirketi Galata’ya; “Wells and Taylor” isimli bir İngiliz Şirketi’de Unkapanı’na demir konstrüksiyonlu köprüler yapması için anlaşılmıştır. Ancak bilinmeyen bir nedenle bu düşünce değiştirilmiş ve Fransızlara yaptırılacak köprünün Mahmudiye Köprüsü yerine konulması uygun görülmüştür. Sökülen Mahmudiye Köprüsünün yerine yapılan Unkapanı Köprüsü’nün Eylül l872’de açılışı yapılmıştır. Mahmudiye Köprüsü’nün sökülen parçaları da mezatta satılmıştır. Böylece İstanbul’da ilk demir köprü Unkapanı ile Azapkapı arasında açılmıştır.

Bu köprü 504 m. boyunda, ortasında iki parçadan oluşan 30 m. açıklığı olan bir de kapısı vardı. Bu kapının iki yanında gemi ve kayıkların geçmesi için 12 m. genişliğinde bir açıklığı bulunuyordu. Köprüyü 24 demir duba taşıyordu. Bu köprü 11 Şubat 1936 yılına kadar hizmet vermiştir. O tarihte çıkan bir fırtınaya dayanamayarak parçalanmış ve batmıştır.

Bunun üzerine yeni bir köprünün yapımı için çalışmalara başlanmıştır.Yeni köprünün projesini Fransa Yollar ve Köprüler Müfettişi M. Pigeaud hazırlamış ve 1.585.665 liraya ihale edilmiştir. Vali Muhittin Üstündağ zamanında köprünün yapımına başlanmış, 29 Ağustos 1936’da temeli atılmıştır. Temel atma merasiminde eski Türk altınları ile yeni Türk paraları serpilmiştir. Köprü Cumhuriyetin kuruluşunun 16. yıldönümünde 29 Ekim 1939 ‘da zamanın İstanbul Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lütfü Kırdar tarafından törenle açılmıştır.

TBMM’nin daha önceden almış olduğu karar ile köprünün isminin “Gazi Mustafa Kemal Paşa Köprüsü” olması kararlaştırılmıştır. Günümüzde Atatürk Köprüsü ismi ile tanına köprü, çelik konstrüksiyonlu olup, 24 adet çelik duba ile taşınmaktadır. Bu dubaların her biri 600 ton yük taşıyabilecek kapasitededir. Uzunluğu da 453 m, genişliği 25 m.dir. Gemilerin giriş ve çıkış gözleri 17.75 m.dir. Köprü 1939 fiyatlarına göre 2.300.000 liraya mal olmuştur.

Köprü zaman zaman onarılmış, l950’li yıllarda ahşap parkeli yolu asfaltlanmıştır.

Kenthaber Kültür Kurulu