Köçeoğlu Yalısı
İstanbul ili Üsküdar ilçesi Çengelköy’de bulunan bu yalıyı Sultan V. Murat’ın ünlü sarrafı Agop Köçeoğlu 1780 yılında yaptırmıştır. Boğaziçi’nin en güzel yapılarından olan bu yalı uzun yıllar harap bir halde kalmış, 1943 yılında da yıktırılarak ortadan kaldırılmıştır. Ancak yalının orta salonuna ait bezemeli tavanı yıkıcılardan satın alınarak onarılmış Fatih Sultan Mehmet’in yaptırmış olduğu Topkapı Sarayı’ndaki İmrahor Odasına monte edilmiştir.
Köçeoğlu yalısı harem ve selamlık bölümlerinden meydana gelmiştir. Harem bölümüne ait uzaktan çekilmiş bir fotoğraftan bilgi edinilmektedir. Buna dayanarak harem cephesinin selamlıktan daha geniş ve derinliği de daha fazla idi. Yalı önünden geçen caddeye eli böğründelerle taşırılmış ve aşı boya ile boyanmıştır. Yalı iki sofalı plan tipine göre yapılmıştı. Ortada sofa ile yan avluya bakan küçük sofa haremi bahçeye açılan bir başka sofası daha bulunmakta idi. Bu sofa ile selamlıkla bağlantı sağlanmakta idi. Merkezi plan tipindeki harem sofasının köşeleri yuvarlatılmıştır. Bu sofa deniz ve arka bahçeden iki sütunla ayrılmış eyvanlarla tamamlanıyordu. Büyük sofanın dört köşesine de dört ayrı oda yerleştirilmişti. Sonraki yıllarda deniz ve cadde yönüne üç ayrı odanın açıldığı bir yan sofa daha eklenmiştir.
Yalıda alt ve üst kat planları birbirlerinin tekrarıdır. İçerisi XVIII. yüzyılın ikinci yarısını yansıtan motiflerle bezeli idi. Dış görünümü içine göre oldukça sade idi. Kesme taştan rıhtım duvarı üzerindeki zemin katı dış cepheye çok sayıda pencere ile açılmıştır. Bu görünüm de yalıyı diğer Boğaziçi yalılarından ayırmaktadır. Y.Mimar Sedat Hakkı Eldem bu yalının bir restitüsyon projesini hazırlamıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu
