Kalketor

 
Karia bölgesinde kaynaklarda ismine rastlanılan antik kentlerden bazılarının yerleri günümüzde bilinmemektedir. Bunlardan Khalketor’un bulunduğu yer, yakın tarihlerde saptanmıştır. İlk kez sikkeler ve yazıtlar üzerinde dikkati çeken Khalketor’un Milas’ın kuzey-batısındaki Karakuyu köyünün 1 km. batısına rastlayan yerdeki Yaztepe ile onun 500 m. güneyinde Belen Tepesi arasında bu antik kentin olduğu yüzey araştırmaları sonunda anlaşılmıştır.

Khalketor sözcüğü Hellen dilinde “tunçtan” anlamına gelen “Khalkeos” sözcüğünden türemiştir.Prof. Bilge Umar’ın belirttiğine göre bu sözcük taşçı veya yontucuların oyma aracını anlatan “Toros” dan gelmiştir. George Bean ise görünüşte Hellen kökenli bu ismi çok daha eskiye indirerek eski Anadolu kökenli bir isimden bozulmuş olabileceği düşüncesindedir.

Khalketor’un, Batı Anadolu Hellen kültürü vedilinin etkisine girmeden önce M.Ö. V. yüzyılda var olduğu bilinmektedir. Hellen göçünden sonra yazılmış bazı yazıtlarda da bu kentin ismine epigraflar rastlamıştır. Bununla beraber ismi ilk kez Attika-Delos Deniz Birliğine vergi veren kentler arasında geçiştir. Helenistik devirde ise yöresel krallıklardan biri tarafından Euromos’u bağlandığı yazıtlardan öğrenilmiştir. M.Ö. 200 de ise Euromos ve Sympoliteia ile birlikte Mylasa yönetimine girmiştir.

Burada bilimsel bir araştırma yapılmadığından Khalketor’un arkeolojik kalıntıları ve buluntuları ile ilgili yeterli bilgi edinemiyoruz. Ancak L.Robert’in 1934’de burada gördüğü yazıtlara dayanarak bazı karanlık noktalar az da olsa aydınlanabilmiştir. Zira günümüze ulaşan kalıntıları çok azdır.

Antik çağda burada üç kalenin olduğu, bunlardan Karakuyu köyü üzerindeki kalıntıların Bu kalelerden birisine ait olduğu anlaşılmıştır. Kalıntılara göre kentin tümü surlarla çevrilmemiştir. Kentin savunması üç ayrı kale ile yapılmakta olup içlerinden en önemlisi de Akropol’de “Yaz Tepesi” denilen yerde idi. Blok taşlardan kalın duvarları olan bu kale günümüze oldukça iyi bir durumda gelebilmiştir.
Yaztepe ile Belentepe üzerinde de kentin yapılarının duvarları ve temelleri ile karşılaşılmıştır. Bunlar 4 km.ye yakın bir alana yayılmışlardır. Yıllar önce yapılmış olan köy camiinin avlusunda, köy evlerinin bahçelerinde ve duvarlarında antik çağın mimari parçalarına çok sık rastlanmıştır.

Khalketor kentinde Apollon Apotropaios kültü egemendir. Dorların Peleponnesos’tan getirmiş oldukları bu kült Karia’da yaygınlaşmıştır. Köşk Köyü ile Karakuyu Köyleri arasındaki bir tarlada Apollon mabedine ait birkaç sütun parçası ve dişli friz parçalarına rastlanır. Belen Tepesinin kuzey-doğu eteğinde bazı izler varsa da ne oldukları anlaşılamamıştır. Buradaki antik kentin nekropol alanı, define arayan köylüler tarafından tahrip edildiğinden bu konuda yeterli bilgi edinilememiştir.