Sinan Paşa Medresesi

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Beyazıt Çarşıkapı’da Yeniçeriler Caddesi ile Bileyciler Sokağı’nın kesiştiği noktada bulunan Sinan Paşa Külliyesi’ni Sadrazam Koca Sinan Paşa Mimar Davut Ağa’ya 1593 yılında yaptırmıştır. Yemen Fatihi Sinan Paşa’nın yaptırmış olduğu bu külliye medrese, dershane-mescit, türbe ve sebilden meydana gelmiştir.

Külliye simetrik olmayan bir plan düzenine göre avlu içerisinde yer almaktadır. Külliyeyi oluşturan medrese, türbe ve sebil güney ve batı yönlerindeki kesme taş duvarlar içerisine alınmıştır. Ayrıca ana caddeye bakan avlu duvarının türbe hizasına sivri kemerli demir şebekeli pencereler açılmıştır. Avlu duvarı ile medrese arasındaki bahçe XVIII. yüzyılın sonlarında hazireye dönüştürülmüştür. Böylece içerideki mezarların dışarıdan görünebilmeleri için duvarın bir bölümü yıktırılmış ve barok üslupta bir kemerle yükseltilmiştir. Yapı topluluğunun basık kemerli avlu giriş kapısı da bu cephenin üzerindedir. Bunun biraz ilerisinde cadde ile sokağın kesiştiği yere de sebil yerleştirilmiştir.

Medrese Klasik Osmanlı üslubunda yapılmıştır. Dikdörtgen planlı, revaklı avlulu olan medresenin üç tarafı hücrelerle çevrilmiştir. Dershane-mescit ise Osmanlı medrese planlarının geleneksel düzeninden ayrı olarak medrese hücrelerine bitiştirilmiştir. Böylece dershane revakı hem medreseye, hem de dershaneye girişi sağlamıştır. Avlu çevresindeki medrese hücresi on altı adet olup, hepsi kare planlıdır. Üzerleri kubbe ile örtülüdür. Hücreler avluya birer kapı ve birer pencere ile dışarıya ise altlı üstlü iki pencere sırası ile açılmıştır. Bunlardan alt sıra pencereler dikdörtgen söveli, üst sıradakiler de alçı şebekeli sivri kemerlidir. Hücrelerin önündeki baklava başlıklı on dört sütun birbirlerine kemerlerle bağlanmış, üzerleri de kubbelerle örtülmüştür.

Medresenin iç avlusunda sekizgen planlı bir şadırvan bulunmaktadır. Bu şadırvan baklava başlıklı sekiz sütunun taşıdığı bir çatı ile örtülüdür. Şadırvanın ortasına sekizgen planlı mermerden yapılmış bir de havuz eklenmiştir. Ayrıca avlu içerisine bir su kuyusu ile mermerden su teknesi de eklenmiştir.

Medresenin batısında bulunan dershane-mescit Erken Osmanlı mimarisini anımsatacak biçimde ters T planı göstermektedir. Önünde iki sütun ve bir paye üzerine oturmuş üç gözlü bir revaka yer verilmiştir. Bu revakların iki bölümü kubbe diğerleri de tonozla örtülüdür. Dershanenin duvarları bir sıra taş ve üç sıra tuğlanın alternatifli olarak örülmesinden meydana gelmiştir. Dershanenin üzeri sekizgen kasnaklı tromplu bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbe içerisindeki kalem işleri XIX. yüzyılın sonlarında yapılmıştır.

Kenthaber Kültür Kurulu