Tanzimat Müzesi

İstanbul Eminönü ilçesinde, Gülhane Parkı içerisinde bulunan Tanzimat Müzesi, ilk defa Ihlamur Kasrı’nda 1952 yılında açılmıştır. Ihlamur Kasrı Milli Saraylar tarafından geri alınınca müze kapatılmıştır. Bundan sonra Yıldız Parkı içerisindeki Çadır Köşkü’nde 1969 yılında yeniden açılmıştır. Müze iki salondan oluşan Çadır Köşkü’nde 1970 yılına kadar işlevini sürdürmüştür. Çadır Köşkü’nün İstanbul Belediyesi tarafından Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’na tahsis edilmesinden sonra Gülhane Parkı’nda kurum tarafından yaptırılan binaya 1983 yılında taşınmıştır.

Gülhane Parkı içerisinde Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun yaptırdığı tek katlı müzede Tanzimat dönemi ile ilgili belgeler bulunmaktadır.

Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839’da Gülhane Parkı’nda okunmuş, bu ferman ile Osmanlı tebasına can, mal, ırz ve namus güvenliğini sağlayan hükümleri kapsamaktadır. Sultan Abdülmecit’in Hatt-ı Hümayun’u ile Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa bu fermanı okumuştur. Osmanlı halkının anlayabileceği bir dille yazılan bu Hatt-ı Hümayun’a Tanzimat Fermanı veya Gülhane Hatt-ı Hümayunu da denilmiştir.

Müze içerisinde Paris’te yapılan kongreye katılan delegelerin imzalı fotoğrafları, Tanzimat Fermanı, Mustafa Reşit Paşa, Ziya Paşa ve Sadık Muhtar Bey’e ait eşyalar sergilenmektedir. Ayrıca müze duvarlarında Sultan Abdülmecit’i ziyarete gelen Fransız General C.Robertini’nin Tophane rıhtımından 6 Ağustos 1855’te ayrılışını gösteren bir gravür bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Sultan III. Selim ve Sultan II. Mahmut ile Sultan Abdülmecit’in yağlı boya tabloları bulunmaktadır. Bunların yanı sıra Mustafa Reşit Paşa’nın Tanzimat Fermanı’nı okuyuşunu canlandıran bir diğer tablo ile Keçecizâde Fuat Paşa’nın bir büstü bulunmaktadır.

Tanzimat Fermanı’nın ilân edildiği dönemle ilgili gazete ve dergilerden örnekler de müzede sergilenmektedir. Bunların başında Veg’ai-i Mısr’iye (1829), Takvim-i Vekayi (1831), Ceride-i Havadis (1840), Tercüman-ı Ahval (1860), Tasvir-i Efkâr (1861), ilk Türk ordu gazetesi olan Ceride-i Askeriye (1864), Muhbi (1866), İstanbul (1867), Ruzname-i Ceride-i Havadis (1861), Muhib (1868), Hürriyet (1868), Mümeyyiz (1869), Diyojen (1870), İbret (1870), Çıngırıklı Tatar (1878) ve Medeniyet (1874) gelmektedir. Ayrıca müzede 1856 yılında ilk defa yapılan nüfus kâğıdı, Namık Kemal’in anı defteri ve Mustafa Reşit Paşa’nın Emirgândaki arazisinin vakfiyesi de burada sergilenmektedir.

Müzede çeşitli para ve senetler, askeri giysilerin fotoğrafları, Mustafa Reşit Paşa’ya ait kristal sürahiler Müşir Eğinli Sait Paşa’ya ait üniforma, kitap ve defterler, Sadık Muhtar Paşa’nın üniforması, nüfus cüzdanı da bulunmaktadır.

Gülhane Parkı Eminönü
Tel : (0212) 512 63 84 

Kenthaber Kültür Kurulu