Adile Sultan Türbesi

İstanbul Eyüp ilçesi, Bostan İskelesi Sokağı’nda, Hüsrev Paşa Türbesi’nin solunda, Hüsrev Paşa Kütüphanesi’nin de karşısında bulunan Adile Sultan Türbesi Adile Sultan’ın 1899 yılında ölmesinden önce, 1849 yılında Sultan Abdülmecid (1839–1861) devrinde yapılmıştır. Bu türbeye eşi olan Sadrazam Mehmed Ali Paşa Türbesi de denilmektedir.

Adile Sultan Sultan II. Mahmud’un (1808–1839) kızı, Sultan Abdülmecid’in (1839–1861) de kız kardeşidir. Küçük yaşta annesi Zernigâr Hatun’u kaybetmiş ve II. Mahmud’un baş kadını Nevfidan Kadın tarafından büyütülmüştür. Adile Sultan Osmanlı sarayında özel hocalar tarafından yetiştirilmiş, edebiyat, din, müzik ve hat sanatı dersleri almıştır. Tophane Müşiri Mehmed Ali Paşa ile 1845 yılında evlenmiştir. Divanı olan tek padişah kızı olup, aynı zamanda Nakşibendî tarikatına mensup idi. Şiirlerinde mersiyeler ve gazelleri bulunmaktadır. Hayırsever bir kişi olup, yoksulları okutmuş, gelinlik kızlara çeyiz yaptırmış, suyu akmayan çeşmelerin suyunu akıtmıştır. Balâ Süleyman Ağa Külliyesi’ni yeniden yaptırmış ve sağlığında on dört ayrı vakıf kurdurmuş, vasiyeti uyarınca da ölümünden sonra serveti ve eşyaları satılarak yoksullara yardım için harcanmıştır.

Sadrazam Mehmed Ali Paşa Tophane Müşirliği, Kaptan-ı Deryalık ve Sadrazamlık görevlerinde bulunmuş, 1868 yılında da ölmüştür.

Türbe dikdörtgen planlı olup, üzerleri çapraz tonozlu iki odadan meydana gelmiştir. Bu odaların üzerleri birer kubbe ile örtülüdür. Türbenin cepheleri sarı Afyon mermerinden yapılmış, pencere şebekeleri ise özel olarak dökülmüştür. Türbe içerisinde XIX. yüzyılın tipik kalem işlerine yer verilmiştir. Ayrıca iki bölümün ortasındaki kapı ile pencerelerin demir parmaklıklarına son derece ince işçilik gösteren bezemeler yapılmıştır. Giriş kapısı üzerinde kardeşi Abdülmecid’in 1849 tarihli tuğrası bulunmaktadır.

Türbe girişinin sağındaki bölümde Adile Sultan, eşi Sadrazam Mehmed Ali Paşa, kızları Sıdıka, Aliye, Hayriye sultanlar ile oğlu İsmail Bey’in sandukaları bulunmaktadır. Sol tarafındaki bölümde de Sultan V. Murad’ın eşi Resân Hanım (1910), Sultan V. Murad’ın Resân Hanım’dan doğan kızı Aliye Sultan’ın (1903) sandukaları bulunmaktadır. Buradaki üçüncü mezar yerine gömü yapılmamıştır.

Kenthaber Kültür Kurulu