Surp Pırgıç Kilisesi
Galata'da Kemeraltı caddesi üzerindedir. İstanbul'daki ilk Ermeni Katolik kilisesidir. Katolik Ermeni cemaati kendilerine ait bir ibadethaneleri ve ruhani reislerinin olması için II. Mahmut döneminden itibaren çalışmalara başlamışlardı. Galata'da yaşayan Katolik Ermeni cemaati kendi aralarında para toplayarak Kemeraltı caddesi üzerindeki evvelce Patrikhane olarak kullanılıp sonra Surp Asdvadzadzin kilisesine Patrikhanenin taşınmansı üzerine boş ve metruk kalan, üzerinde papaz odalarının da bulunduğu yeri satın aldılar. Gerekli izinler alındıktan sonra 15 Temmuz 1831'de temeli atılan bina 13 Ocak 1834'de ibadete açıldı.
İlk Ermeni Katolik kilisesi olduğu için oldukça özenli yapılan binanın dıştan hantal görünüşüne rağmen Kuyu Sokağına bakan taraftaki giriş ve iç mekandaki düzenlemeleri sanki bir antik tapınağa benzetilmek istenmiştir. Geniş bir kubbeli bazilika planına sahip olan yapı da orta mekanın üzerini içten tonoz ve yarım kubbeler dıştan düz bir çatı örter. Altı payenin arşitravla birbirine bağlandığı ve merdivenle çıkılan giriş bir Grek Tapınağı havasındadır. Dışarıya taşkın apsisin fresk tarzında boyanmış, nişleri gösteren mimari bir kompozisyon içinde Surp Tatyos ve Surp Partoghemios'u temsil eden figürler vardır. Ana apsis'in yanındaki küçük apsisi olan şapel vaftizhane olarak kullanılmaktadır. Kilisede beş ayrı yerde sunak yapılmıştır. Bunlardan bir tanesi Meryem'e atanmış olup ince sütunlar ve perdelerin çevrelediği mekanda Meryem ve Çocuk İsa başlarında kral taçları ile canlandırılmıştır.
Kilisenin yapımı sürerken İstanbul'da Veba salgını baş göstermiş, bunun üzerine Ermeni cemaati bu ikonayı 25 Mart günü bütün İstanbul sokaklarında arkalarından gelen hıristiyanlarla dolaştırmışlardır. Tesadüf olarak bu olaydan sonra veba salgını birden bitmiş Sultan II. Mahmut da bu kiliseye bu olaydan ötürü elmasdan kuyrukluyıldız biçiminde bir iğne hediye etmiştir. Bu olay o tarihten beri Paskalya yortusunun ertesinde Ölüler günü olarak 25 Mart'da kutlanmaktadır. Kilise açıldıktan sonra Ermeni Katolik Cemaatinin ilk ruhani reisi Başpiskopos Andon Nurican olmuştur.
Kenthaber Kültür Kurulu
