Sokullu Mehmet Paşa Cami

Kadırga, Su Terazisi Sokakta bulunan cami, II.Selim’in kızı ve Sadrazam Mehmet Paşa’nın eşi Esma Sultan tarafından 1571 yılında kocası adına yaptırılmıştır. Cami, Sultanahmet Meydanından Kadırga’ya inen yolun üzerinde, eğimli bir mevkide bulunan Bizans dönemine ait Aya Anastasia Kilisesinin bulunduğu yerde yapılmıştır. Mimarı Mimar Sinan’dır.

Dış avlusu olmayan caminin iç avlusuna kuzey kapısından merdivenlerle girilir. Bu avlunun üç tarafı revaklar ve bunların gerisinde yer alan üzerleri kubbeli 16 medrese odası ile çevrelenmiştir. Merdivenle çıkılan girişin üzerinde dershane ile yan girişlerde müezzin ve kayyım odaları bulunmaktadır. Ayrıca avlunun ortasında, sütun ve mermer şebekeli, kubbeli bir şadırvanı vardır.

Cami, dikdörtgene yakın plânlıdır. Son cemaat yeri, stalaktitli mermer sütunlar, sivri kemerlerle birbirine bağlanmış, üzerleri kubbeli yedi bölümden oluşmuştur. Yuvarlak kemerli portalin üzerinde sülüs hatlı kapı yazıtı bulunmaktadır.

Caminin ana mekânı 13 m. Çapında merkezi bir kubbe ile örtülüdür. Bu kubbe mihrap ve portal tarafından ikişer, yan kenarlarının ortasında birer tane olmak üzere toplam altı ayağa dayanmaktadır. Bu ayaklar birbirlerine yuvarlak kemerlerle bağlanmışlardır. Buradan bir altıgene ve oradan da çini pandantiflerle kubbe yuvarlağına geçilmektedir. Kubbenin yanlara açılmasını önlemek amacıyla, caminin dışına, her ayağın üzerine bir ağırlık kulesi oturtulmuş ve köşelere birer yarım kubbe eklenmiştir. Mihrap ve minberi taş işçiliğinin en güzel örneklerindendir. Minberin külahı çinilerle kaplanmıştır. Caminin kemerlere kadar İznik çinileri ile kaplı mihrap duvarı, Türk çini sanatının en gelişmiş döneminin örneğidir.

Caminin kesme taştan minaresi, sağ taraftadır. Gövdesi üzerinde dikey hatlar bulunmaktadır. Pencereleri üzerinde mavi zemine beyaz süslü hatla, tamamen çini dekorlu kitabeler bulunmaktadır. Cami kalem işleri ile bezenmiştir. Özellikle avlu giriş kapısı tavanındaki malakâri örnekler ile mahfil tavanları çok güzel eserlerdir.

Caminin haziresinde Sokullu Mehmet Paşa’nın iki torunu gömülüdür.

Kenthaber Kültür Kurulu