Nuru Osmaniye Kütüphanesi

İstanbul ili Eminönü ilçesinde, Kapalı Çarşı girişinde, Çemberlitaş’ta bulunan Nuruosmaniye Külliyesi Sultan I.Mahmut (1730–1754) döneminde 1749 yılında yapımına başlanmış, ölümünden bir yıl sonra Sultan III. Osman (1754–1757) tarafından tamamlanmıştır. Mimarı Sinan Kalfa’dır. Barok üsluptaki bu külliye cami, medrese, imaret, kütüphane, türbe, çeşme, sebil ve dükkânlardan meydana gelmiştir.

Nuruosmaniye Kütüphanesi Barok üslubun kendine özgü bir örneğidir. İki bölümden meydana gelen kütüphanenin ortası dört sütunun taşıdığı bir kubbe ile örtülmüş ve bu kubbenin çevresinde revaklı bir koridor oluşturulmuştur. Kubbe iki yandaki yarım kubbelerle desteklenmiştir. Revakların üzeri aynalı tonozlarla örtülüdür. Kütüphanenin 30 adet olan pencereleri barok üslubunun başlıca özelliği olan plasterlerle takviye edilmiştir. Kütüphanenin altında bir de bodrum katı vardır. Karmaşık bir plan düzeninde olan kütüphaneye dış avludan merdivenlerle çıkılmaktadır. Kütüphanenin alt katına neme karşı bodrum yapılmış, üst katı ise okuma salonu ve depoya ayrılmıştır. Kütüphanenin iki kapısı olup, bunlardan biri hümayun kapısıdır. Bu kapının üzerine “Beşikten mezara kadar ilim talep ediniz” anlamında Arapça bir kitabe yerleştirilmiştir.

Kütüphane ilk açıldığında bir Nazır-ı Kütüb, altı Hafız-ı Kütüb, altı Mustahfız, üç Bevvab, bir Mücellid-Müzehhib ve bir Ferraş olmak üzere on sekiz görevlisi bulunuyordu. Kütüphanenin Sultan III. Osman adına düzenlenmiş vakfiyesi bugün Topkapı Sarayı Müzesi’ndedir. Kütüphanede I. Mahmut ve III. Osman’ın kitapları ile Bayram Paşa’nın 79 yazma eseri başta olmak üzere yazma eserleri kapsamaktadır. Ayrıca kütüphanenin yeni eserler koleksiyonu da bulunmaktadır. Kütüphanedeki kitaplarda yazar ve eser adlarına göre ve Dewey Onlu tasnif sistemi uygulanmıştır.

Kenthaber Kültür Kurulu