İstanbul ili Fatih ilçesi, Cerrehpaşa’da Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’nin bir bölümünü oluşturan türbe Mimar Mustafa Ağa ve yardımcısı Simon Kalfa tarafından 1732–1734 yılında yapılmıştır.
Hekimoğlu Ali Paşa, Sultan I. Mahmud (1730–1754) ve Sultan III. Osman (1754–1757) zamanında sadrazamlık yapmış ve bu göreve üç kez getirilmiştir. Hekimbaşı Venedikli Nuh Efendi’nin oğlu olup, Sultan III. Ahmet (1703–1730) zamanında saraya alınmıştır. Beylerbeyi, Adana Valisi, Halep Valisi, Anadolu Beylerbeyi, Şark Serdarlığı ve Tebriz Muhafızı olmuştur. Bunu Diyarbakır valiliği, ikinci kez serdarlığı ve Bosna valiliği izlemiştir.
Hekimoğlu Ali Paşa Türbesi kesme taş ve mermerden dikdörtgen planlı olup, üzeri iki kubbe ile örtülmüştür. Türbenin kuzey cephesi yarısına yakınına kadar mermerle kaplanmıştır. Bu cephede dört pencere ve bir de çeşme bulunmaktadır. Türbenin avlu cephesinde ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamayan bir revak bulunmaktadır. Türbe girişi oldukça sade olup, üzerine celi yazı ile kitabesi yazılmıştır.
Kitabe:
“Türbe-i Gazi Ali Paşa’ya eyle yadigâr
Ruh-i pâkin şâd edib eyle kuşade’l-Fatiha
Türbe-i Abdal Yakup ile Şeyh İbrahim’e
Gel rıza ile dua eyle oku bir Fatiha.”
Türbenin içerisi sıvalı olup, içerisinde bezemesi bulunmamaktadır. Yalnızca trompların altına rastlayan mukarnas konsollara celi yazı ile Hüseyin Kutlu’nun yazmış olduğu Allah, Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman, Ali, Hasan ve Hüseyin isimleri madalyonlar içerisindedir.
Türbede on dört sanduka bulunmaktadır. Bunların Hekim Ali Paşa’nın ailesine ait olduğu sanılmaktadır. Türbenin batısındaki kubbe altında Şeyh Abdal ve ondan sonra gelen Şeyh İbrahim, Şeyh Hasan, Aşkî Dede ve Şeyh Rıza ile kimliği bilinmeyen şeyhler gömülüdür. Türbe dışında girişin iki yanındaki sofalarda da Hekimoğlu Ali Paşa’nın oğlu ve damadının mezarları bulunmaktadır.
Türbe bugünkü görünümünü Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1986 yılında yaptığı onarım sonrasında almıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu